Wiesław SKORUPSKI (*1932 – †1999)

Wspomnienie – Wiesław Skorupski

W 2017 roku minęła osiemdziesiąta piąta rocznica urodzin doktora inżyniera Wiesława Skorupskiego, cenionego chemika, nauczyciela i naszego serdecznego kolegi. Gdy odszedł od nas w 1999 roku, bezpośrednio po jego śmierci ukazały się wspomnienia osób, które znały Go i ceniły [1, 2, 3]. Z tych wspomnień wyłania się postać zdolnego i pracowitego badacza, życzliwego dla młodzieży nauczyciela akademickiego. Stąd też krótkie wspomnienie jego działalności zawodowej.

* * *

Wiesław Skorupski urodził się 12 października 1932 r. w Warszawie. Po ukończeniu szkoły średniej i zdaniu matury rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Jako wyróżniający się student został w 1955 roku zatrudniony na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Chemii II na Wydziale Chemicznym PW. Po uzyskaniu w 1957 r. tytułu magistra inżyniera chemika ze specjalnością „chemia II” – pod tą zaszyfrowaną nazwą ukryte były wówczas syntezy substancji toksycznych, pestycydów fosforoorganicznych oraz bojowych środków trujących, kolejno został asystentem i starszym asystentem. W ramach prac naukowo-badawczych wykonał szereg oryginalnych syntez związków organicznych, które miały stanowić podstawę przyszłej pracy doktorskiej, opracowywanej pod kierunkiem kierownika katedry, prof. Stefana Chwalińskiego. W związku z likwidacją Katedry Chemii II, w 1960 roku przeszedł do kierowanej przez prof. Zygmunta Rudolfa Katedry Techniki Sanitarnej na Wydziale Inżynierii Sanitarnej (a od 1961 r. na Wydziale Inżynierii Sanitarnej i Wodnej – ISiW), z którą współpracował od 1959 roku w zakresie gospodarki odpadami.

Mgr inż. Wiesław Skorupski bardzo aktywnie włączył się w prace dydaktyczne, naukowe, a także w organizację laboratorium. W tym czasie Katedra prowadziła prace badawcze, związane z budową Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych w Płocku (od 1999 r. kompleks rafineryjno-petrochemiczny Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A.). Kolejne prace dotyczyły odpadów wiskozowych z Zakładów Celulozy i Włókien Sztucznych „Celwiskoza” w Jeleniej Górze-Cieplicach (późniejsze Zakłady Włókien Chemicznych „Chemitex-Celwiskoza”, zlikwidowane w 1989 roku), które w tym okresie stanowiły poważny problem technologiczno-ekologiczny. W 1965 roku obronił pracę doktorską pt. „Utylizacja odpadów stałych z produkcji włókien wiskozowych”. Kolejnym tematem, którym zajmował się w Katedrze, a po reorganizacji Wydziału ISiW w 1970 roku w Instytucie Inżynierii Środowiska, była korozja materiałów budowlanych oraz budowli pod wpływem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.

Jedną z podstawowych dziedzin zawodowej działalności dra inż. W. Skorupskiego była ochrona atmosfery. Już w połowie lat 60. ubiegłego stulecia prowadził dla studentów zajęcia laboratoryjne z pomiarów emisji zanieczyszczeń do atmosfery, będąc też w tych latach głównym ekspertem Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w zakresie gazowych zanieczyszczeń powietrza. W owym czasie problem zanieczyszczenia atmosfery był zagadnieniem zauważanym i docenianym jedynie w bardzo nielicznym gronie naukowców. Właśnie w tej tematyce – badaniach zanieczyszczeń chemicznych powietrza atmosferycznego, zdobył szerokie i trwałe uznanie fachowców. Był współtwórcą metodyk pomiarów emisji oraz badania imisji zanieczyszczeń powietrza. Temu zagadnieniu poświęcił większość swej pracy badawczej.
Na początku lat 80. ub. wieku w Zakładzie Inżynieryjno-Sanitarnej Ochrony Środowiska została wydzielona Grupa Chemii i Mikrobiologii Powietrza, której działalnością kierował dr inż. Wiesław Skorupski. W jej składzie byli też dr K. Ossowska-Cypryk i mgr inż. A. Kulig. W tym okresie, m.in. w ramach Rządowego Programu Badawczo-Rozwojowego PR-7 „Kształtowanie i wykorzystanie zasobów wodnych”, rozpoczęto intensywne badania oddziaływania na środowisko obiektów gospodarki komunalnej, zwłaszcza oczyszczalni ścieków i składowisk odpadów. Po utworzeniu w 1985 roku Zakładu Ochrony Środowiska Miejskiego powstał Zespół Ochrony Gleb (w składzie: dr inż. A. Kulig, mgr inż. J. Pawłowski, mgr inż. W. Rzemek i mgr inż. M. Sternicka-Kantor), którego początkową działalnością dydaktyczną i badawczą kierował dr inż. W. Skorupski. Jednak w 1991 roku, na wniosek doc. dra hab. inż. Stanisława Jerzego Chróściela, przeszedł do Zakładu Ochrony Atmosfery Instytutu Systemów Inżynierii Środowiska. Do końca życia pracował jako starszy wykładowca w laboratorium chemicznym należącym kolejno do Zespołu Dydaktyczno-Badawczego Ochrony Atmosfery (od 1992 r.), a następnie Zakładu Meteorologii i Ochrony Atmosfery (od 1994 r.). W dziedzinie ochrony atmosfery opublikował szereg prac, za które uzyskał nagrody, m.in. ówczesnego Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, J.M. Rektora Politechniki Warszawskiej oraz inne.
Oprócz macierzystego Wydziału, dr inż. W. Skorupski prowadził wykłady i seminaria z ochrony środowiska na wielu innych wydziałach Politechniki Warszawskiej: Chemii, Inżynierii Lądowej, Mechanicznym Technologicznym (obecnie Inżynierii Produkcji), Samochodów i Maszyn Roboczych oraz Geodezji i Kartografii, w tym w Instytucie Poligrafii. Był zapraszany na wykłady do innych uczelni. Przez wiele lat prowadził wykłady i seminaria oraz prace dyplomowe na Wydziale Ochrony Wód w Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie i na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadził wykłady na licznych kursach podyplomowych. Był jednym z najaktywniejszych współpracowników podczas organizacji Ośrodka Szkoleniowego Kadr Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w Dębem, a następnie przez wiele lat wykładowcą na kursach specjalistycznych. Prowadził wykłady (seminaria) na kursach szkoleniowych, m.in. z zakresu ochrony atmosfery w Ośrodku Szkoleniowym Ministerstwa Przemysłu Chemicznego. Był jednym z kilkunastu członków założycieli Towarzystwa Chemii i Inżynierii Ekologicznej, a następnie stałym uczestnikiem konferencji ECOpole, na które przygotowywał referaty oraz zawsze czynnie uczestniczył w oficjalnych i kuluarowych dyskusjach. Był aktywnym członkiem Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych, współpracował z Polskim Komitetem Normalizacyjnym, był członkiem Komisji Sanitarnego Nadzoru Zapobiegawczego w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej oraz ekspertem wielu innych instytucji, w tym m.in. wymiaru sprawiedliwości (opracowywał opinie dla sądów). Równocześnie dr inż. W. Skorupski był człowiekiem bardzo szczerym, życzliwym oraz pracowitym. Chętnie dzielił się swoją wiedzą, bogatym doświadczeniem, a także zdobywanymi unikatowymi materiałami dydaktycznymi. Zawsze można było przyjść do Niego do laboratorium, znajdował czas na bezinteresowne konsultacje nawet dla obcych osób.
Jego droga życiowa i kariera zawodowa były podporządkowane nauczaniu młodzieży akademickiej. Był wspaniałym dydaktykiem, umiał jasno i precyzyjnie tłumaczyć wiele zawiłych kwestii związanych ze swoją specjalnością, a także chemią ogólną i analityczną, bo był przede wszystkim chemikiem. W nielicznych chwilach wolnych od zajęć ze studentami można było zastać Go w laboratorium, gdzie do późnych godzin popołudniowych i wieczornych analizował pobrane próbki badawcze, bądź przygotowywał zajęcia laboratoryjne. Był ceniony i lubiany przez studentów naszego Wydziału, innych wydziałów PW i innych uczelni, całej rzeszy dyplomantów oraz bardzo wielu specjalistów z zakresu ochrony środowiska, z którymi utrzymywał kontakty zawodowe.
Doktor inżynier Wiesław Skorupski zmarł 29 sierpnia 1999 r., a w dniu 6 września odbył się Jego pogrzeb na Powązkach w Warszawie. W naszej pamięci pozostaje jako człowiek życzliwy, skromny i zawsze umiejący doradzić w trudnych sprawach fachowych oraz niejednokrotnie i życiowych.

Wychowankowie i współpracownicy z Zespołu OPZ

W czasopiśmie Ecological Chemistry and Engineering A (6/2012) ukazał się anglojęzyczny artykuł Prof. dr hab. inż. Andrzeja Kuliga, traktujący o tym znakomitym naukowcu i pedagogu. Zapraszamy do lektury: Wiesław Skorupski – In memoriam

1. Prof. Witold Wacławek: Chemia i Inżynieria Ekologiczna, t. 6, z 10, s. 957-959, 1999. Także w: Konferencja naukowo-techniczna z okazji 30-lecia Instytutu Systemów Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej „Współczesne problemy inżynierii środowiska. Nauka · Edukacja · Gospodarka”. s. 134-136. Klub Absolwentów ISIŚ PW. Warszawa, listopad 2000.
2. Dr inż. Krzysztof Skalmowski: Wiesław Skorupski. Biuletyn Informacyjny ISIŚ PW Nr 57, listopad 1999. Także w: Konferencja naukowo-techniczna z okazji 30-lecia Instytutu Systemów Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej „Współczesne problemy inżynierii środowiska. Nauka · Edukacja · Gospodarka”. s. 131-132. Klub Absolwentów ISIŚ PW. Warszawa, listopad 2000.
3. Mgr inż. Aleksander Warchałowski: Wiesław Skorupski. Biuletyn Informacyjny ISIŚ PW Nr 57, listopad 1999. Także w: Konferencja naukowo-techniczna z okazji 30-lecia Instytutu Systemów Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej „Współczesne problemy inżynierii środowiska. Nauka · Edukacja · Gospodarka”. s. 132-133. Klub Absolwentów ISIŚ PW. Warszawa, listopad 2000.